1.
бить, разбивать
савăт-сапа çĕмĕр — бить посуду
стакан çĕмĕр — разбить стакан
чӳречене çĕмĕрнĕ — окно разбили
çĕмĕрсе пĕтер — перебить (все или много)
ӳкерсе çĕмĕр — уронить и разбить
2.
ломать, разламывать
портить
машинăна çĕмĕр — сломать машину
çĕмĕрнĕ сехете юса — починить испорченные часы
çĕмĕрсе пăрах — 1) разбить (нечаянно) 2) сломать, испортить
3.
крушить, разрушать, сокрушать, ломать
карта çĕмĕр — разломать забор
алăк çĕмĕрсе çаратни — кража со взломом
4.
рушить, разрушать, разносить
чăл-пар çĕмĕр — разнести вдреоезги
кĕпере минăпа çĕмĕр — взорвать мост миной
5.
размывать, промывать, разрушать
çырана шыв çĕмĕрнĕ — берег подмыло водой
уйсене çырма-çатра çĕмĕресрен сыхласси — защита полей от разрушения оврагами
6.
дробить, раздроблять, размельчать
чул çĕмĕр — дробить камень
шăлпа çĕмĕр — разгрызать зубами (напр. орех)
7.
травить
ломать, обламывать
калчана выльăх çĕмĕрнĕ — посевы потравил скот
çĕмĕрте çĕмĕрсе пĕтернĕ — черемуха вся обломана
8.
разбивать
увечить, уродовать, калечить
алă шăммине çĕмĕр — размозжить кость руки
сунарçăна упа çĕмĕрнĕ — охотника покалечил медведь
9.
разорять, разграблять
кайăк йăвисене çĕмĕр — разорять птичьи гнезда
упа хурт çĕмĕрет — медведь разоряет ӳльи
10.
ломить, ныть, мозжить
пилĕке çĕмĕрет — поясницу ломит
суран çĕмĕрет — рана ноет
11. перен.
бить, громить, крушить, разбивать
тăшмана çĕмĕр — громить врага
пуçĕпех çĕмĕрсе тăк — разбить наголову
çапса çĕмĕр — разгромить
12. разг.
лезть (напролом)
переть прост.
çĕмĕрсе кĕр — вломиться, ворваться
13.
побить, выбить (о граде)
тырра пăр çĕмĕрсе кайнă — хлеба побило градом
14.
бушевать, свирепствовать, неистовствовать
çил çĕмĕрет — ветер бушует
хумсем çĕмĕреççĕ — волны неистовствуют
15.
шуметь, грохотать, громыхать
тупăсем çĕмĕреççĕ — грохочут пушки
16.
шуметь, орать, горланить прост.
урамра халăх çĕмĕрет — на улице шумит народ
автан çĕмĕрсе авăтать — петух горланит во всю мочь
17. перен. разг.
пробирать, распекать
разносить прост.
◊
пуçа çĕмĕр — 1) разбить, проломить голову 2) ломать голову над чем-л.
çĕр çĕмĕрсе — 1) с грохотом, сотрясая землю 2) неистово, бурно, вовсю
каччăсем çĕр çĕмĕрсе ташлаççĕ — парни отплясывают вовсю
Çавăн пекех пăхăр:
çĕлне çĕлтĕ çĕм çĕмĕ « çĕмĕр » çĕмĕрĕк çĕмĕрĕл çĕмĕрĕлни çĕмĕрĕлтер çĕмĕрĕлӳ